เวลาที่เราได้ยินเสียงไซเรนและเห็นรถกู้ภัยหรือรถพยาบาลขับผ่านไปอย่างรวดเร็ว เรามักจะเห็นแค่ภายนอก แต่เคยสงสัยไหมว่า "ภายในรถกู้ภัย" นั้นมีอะไรซ่อนอยู่บ้าง? ทำไมพวกเขาถึงสามารถช่วยเหลือผู้ประสบเหตุได้อย่างรวดเร็ว บทความนี้จะ "เปิดประตู" พาคุณเข้าไปสำรวจโลกที่ซ่อนอยู่ภายในรถกู้ภัย ว่ามีอุปกรณ์อะไรบ้าง และแต่ละชิ้นทำงานอย่างไร เพื่อแปรเปลี่ยนรถหนึ่งคันให้เป็น "ห้องฉุกเฉินเคลื่อนที่" ที่พร้อมช่วยชีวิตคนครับ
ภายในรถกู้ภัย มีอะไรบ้าง? เปิดโลกอุปกรณ์ช่วยชีวิตที่คุณอาจไม่เคยรู้
ก่อนอื่น เราต้องเข้าใจก่อนว่า คำว่า "รถกู้ภัย" (Rescue Vehicle) ในบริบทของไทยนั้น ค่อนข้างกว้าง และมักจะหมายรวมถึงรถ 2 ประเภทหลักๆ ซึ่ง "ภายใน" ของมันถูกออกแบบมาเพื่อภารกิจที่แตกต่างกันอย่างชัดเจนครับ1. "รถพยาบาล" (Ambulance) - ภารกิจคือการ "รักษาชีวิต"
นี่คือรถที่คนไทยคุ้นเคยที่สุด ไม่ว่าจะมาจากโรงพยาบาล หรือหน่วยงานมูลนิธิต่างๆ (เช่น ป่อเต็กตึ๊ง, ร่วมกตัญญู) ภายในของรถพยาบาลจะถูกออกแบบมาเพื่อ "การประเมิน, การปฐมพยาบาล และการคงสัญญาณชีพ" ของผู้ป่วยหรือผู้บาดเจ็บระหว่างนำส่งโรงพยาบาล เมื่อเปิดประตูหลังเข้าไป เราจะพบว่ามันคือห้อง ICU ขนาดเล็กที่อัดแน่นไปด้วยอุปกรณ์การแพทย์ ดังนี้:- เตียงผู้ป่วย (Main Stretcher): นี่คือหัวใจหลักของห้องโดยสาร สามารถปรับระดับ ล็อกติดกับพื้นรถ และมีล้อเข็นเพื่อเคลื่อนย้ายผู้ป่วยได้อย่างรวดเร็ว
- อุปกรณ์ช่วยหายใจ (Respiratory Support):
- ถังออกซิเจน (Oxygen Tank): ทั้งแบบถังหลักที่ติดตั้งถาวร และถังเล็กสำหรับเคลื่อนย้าย
- เครื่องดูดเสมหะ (Suction Unit): สำหรับดูดของเหลวในช่องปากหรือทางเดินหายใจ
- ชุดช่วยหายใจ (Ambu Bag): สำหรับบีบเพื่อป้อนอากาศให้ผู้ป่วย
- อุปกรณ์ติดตามสัญญาณชีพ (Monitoring):
- เครื่องกระตุกหัวใจไฟฟ้า (AED/Defibrillator): ใช้ในภาวะหัวใจหยุดเต้น
- เครื่องวัดความดันโลหิต (BP Monitor):
- เครื่องวัดออกซิเจนในเลือด (Pulse Oximeter):
- อุปกรณ์ห้ามเลือดและปฐมพยาบาล (First Aid & Trauma Kit):
- กระเป๋ายาและเวชภัณฑ์ฉุกเฉิน, ชุดทำแผล, ผ้าก๊อซ, น้ำเกลือสำหรับล้างแผล
- อุปกรณ์ดามและประคอง (Immobilization):
- เฝือกดามคอ (Cervical Collar): ใช้ล็อกคอผู้ป่วยที่สงสัยว่ากระดูกคอหัก
- แผ่นกระดานรองหลัง (Long Spinal Board): สำหรับเคลื่อนย้ายผู้ป่วยที่บาดเจ็บที่สันหลัง
- เฝือกลม/เฝือกแข็ง (Splints): สำหรับดามแขนขาที่หัก
2. "รถกู้ภัย" (Rescue Truck/Extrication) - ภารกิจคือการ "นำออกมา"
รถประเภทนี้มักเป็นรถกระบะดัดแปลง หรือรถบรรทุกขนาดเล็ก ภายในของรถประเภทนี้จะ "ไม่มีเตียงผู้ป่วย" เหมือนรถพยาบาล แต่จะอัดแน่นไปด้วย "เครื่องมือช่าง" ขนาดใหญ่และหนัก สำหรับภารกิจช่วยเหลือที่ซับซ้อน เช่น อุบัติเหตุรถชนที่ผู้บาดเจ็บติดอยู่ในซากรถ, ตึกถล่ม, หรือเหตุอัคคีภัย ภายในรถ (หรือที่กระบะท้าย) จะเต็มไปด้วยอุปกรณ์เหล่านี้:- เครื่องมือตัดถ่าง (Hydraulic Rescue Tools / "Jaws of Life"):
- คีมตัด (Cutter): ใช้ตัดเสาหรือโครงสร้างรถที่แข็งแรง
- คีมถ่าง (Spreader): ใช้ถ่างประตู หรือพื้นที่ที่บีบอัด
- ค้ำยัน (Ram): ใช้ดันคอนโซลรถหรือพื้นที่ที่ยุบตัว
- อุปกรณ์ค้ำยัน (Stabilization Tools): ชุดไม้, ลิ่ม, หรือเสาค้ำยันไฮดรอลิก เพื่อป้องกันไม่ให้ซากรถหรืออาคารทรุดตัวลงมาระหว่างที่เจ้าหน้าที่ทำงาน
- อุปกรณ์ส่องสว่าง (Lighting): ไฟสปอตไลท์ขนาดใหญ่ และเครื่องปั่นไฟ (Generator) สำหรับการทำงานในเวลากลางคืน
- อุปกรณ์ป้องกันส่วนบุคคล (PPE): ชุดทนไฟ, หมวกนิรภัย, ถุงมือแบบหนา, หน้ากากกรองอากาศ
ข้อสังเกต: ในประเทศไทย รถกู้ภัยของ "มูลนิธิ" หลายคัน มักจะเป็นรถแบบ "ไฮบริด" (Hybrid) คือเป็นรถตู้ หรือรถกระบะที่มีหลังคา ซึ่งมีทั้ง "อุปกรณ์ปฐมพยาบาล" (แบบรถพยาบาล) และ "เครื่องมือตัดถ่าง" (แบบรถกู้ภัย) ติดตั้งไปด้วยกัน เพื่อให้สามารถจบงานได้ในคันเดียว